یکی از مهمترین حقوق کارگران و کارمندان کسب و کارهای بزرگ، کوچک و شرکتی، انواع و اقسام مرخصی‌ها هستند. از جمله مهمترین انواع مرخصی‌ها می‌توان به مرخصی استعلاجی اشاره کرد. از این نوع مرخصی در مواردی استفاده می‌شود که فرد مشغول به کار(کارگر و یا کارمند)، به دلیل ابتلا به یک بیماری و به شکل موقت، نتواند به کار و فعالیت شغلی خود ادامه دهد و نیاز به درمان و یا استراحت داشته باشد.
نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی از کارفرمایان، حقوق و مزایای کارگران و کارمندان در طول این نوع مرخصی و…. به طور کامل در قانون کار و قانون تامین اجتماعی ذکر شده و باید مد نظر کارفرمایان و صاحبان مشاغل کوچک، بزرگ و متوسط قرار بگیرد.
در این مقاله قصد داریم به چند پرسش اساسی درباره این نوع مرخصی پاسخ دهیم و به بررسی حقوق و مزایای شاغلان به کار در مرخصیهای استعلاجی بپردازیم. پس اگر شما هم در این زمینه با دغدغه‌ای مواجه شده و یا پرسشی دارید با ما همراه باشید.
نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی چگونه است؟
برای مطالعه بیشتر و بررسی نحوه گرفتن مرخصیهای استعلاجی و شرایط آن می‌توانید به قانون تامین اجتماعی و ماده ۵۹ این قانون مراجعه کنید.
در این ماده قانونی آمده است که کارکنانی که تحت مداوا و یا درمان توانبخشی قرار گرفته و به شکل موقت نمی‌توانند به کار و فعالیت شغلی خود ادامه دهند، در صورت تایید سازمان تامین اجتماعی و برخورداری از این بیمه، قادر به استفاده از این مرخصی خواهند بود.
یکی از مهمترین شرایط لازم برای گرفتن این نوع مرخصی این است که فرد بیمه شده نباید بازخرید و یا اخراج شده باشد. همچنین نباید از کار افتاده بوده و یا در طول مرخصی خود به فعالیت شغلی اشتغال داشته باشد و یا دستمزدی بابت مرخصی استعلاجی از کارفرما دریافت نموده باشد.
در صورت رعایت این شرایط و برخی از نکات دیگر، اگر دچار بیماری شده و تمایل به انجام مداوا و یا استراحت دارید باید درخواست مرخصی درمانی و استعلاجی خود را به کارفرما ارائه دهید. سپس و به منظور برخورداری از حقوق این نوع مرخصی و یا دریافت غرامت دستمزد خود، مدارک لازم از قبیل دفترچه بیمه، گواهی پزشک و … را فراهم کرده و به شعبه تامین اجتماعی ارائه دهید.
قبول نکردن مرخصی استعلاجی توسط کارفرما
اگر پزشک معتمد و یا شورای پزشکی سازمان تامین اجتماعی، نیاز به مداوا و یا استراحت فرد را تایید کنند، دیگر نیازی به تایید کارفرما و پذیرش وی، برای دریافت مرخصیهای استعلاجی نخواهید داشت.
از سوی دیگر در این شرایط قبول نکردن مرخصی شما توسط کارفرما اقدامی خلاف قانون تلقی شده و برای این کار می‌توانید از طریق سازمان تامین اجتماعی اقدام کنید.
مرخصی استعلاجی در ماه چند روز است؟
مطابق با قوانین کار، مرخصی استعلاجی برای کارگران و کارمندان در طول یک ماه، سه روز در نظر گرفته شده است. در این سه روز اگر فرد در بیمارستان بستری شود مرخصی او با حقوق بوده و از سوی دیگر جزو سوابق کاری و بازنشستگی او قرار خواهد گرفت. اما غرامت دستمزد به او تعلق پیدا نخواهد کرد.
درواقع در صورتی که بیماری یک کارمند و یا کارگر از نوع کاملا معمولی به شمار رفته اما وی به دلیل ابتلای به آن در یک بیمارستان بستری شده باشد، غرامت دستمزد ایام بیماری و بستری از روز چهارم به بعد توسط سازمان تامین اجتماعی مورد محاسبه قرار گرفته و پرداخت می‌شود.
این اقدام نوعی خدمت از این سازمان به شمار می‌رود که در برابر دریافت حق بیمه به کارگران و کارمندان ارائه می‌گردد و وضعیت اشتغال کارگر، رسمی و یا موقتی بودن شغل وی نیز در این زمینه بی‌تاثیر است.
حقوق مرخصی استعلاجی
حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی را می‌توانید در ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی مطالعه کنید. مطابق با این ماده قانونی، بیمه شده‌ای که دارای همسر، فرزند، پدر و یا مادر تحت تکفل است، چیزی در حدود سه چهارم دستمزد و یا حقوق روزانه خود، حقوق این نوع مرخصی را دریافت خواهد کرد.
اما اگر همسر، فرزند، پدر و مادر تحت تکفل نداشته باشد دو سوم آخرین دستمزد و یا حقوق روزانه وی مبنای محاسبه حقوق مرخصی وی خواهد بود.
بیمه شدگانی که تکفل فردی را برعهده ندارند و با هزینه سازمان تامین اجتماعی و یا خدمات درمانی بستری می‌شوند به حقوقی معادل یک دوم آخرین دستمزد و یا حقوق روزانه خود دست پیدا خواهند کرد.
حقوق و مزایا در مرخصی استعلاجی
مطابق با ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، تمامی حقوق و مزایا در مرخصیهای استعلاجی با حفظ شرایطی خاص توسط سازمان تامین اجتماعی به کارگران و کارمندان پرداخت می‌شود.
از سوی دیگر مطابق با ماده ۷۴ قانون کار اگر مرخصی درمانی و استعلاجی یک کارمند و یا کارمند به تایید سازمان تامین اجتماعی برسد مدت مرخصی وی جزو سوابق کار و بازنشستگی وی محسوب خواهند شد.
به این نکته نیز دقت داشته باشید که برای مداواها و یا استراحت‌هایی که در هر نوبت از هفت روز کمتر هستند و در طول یک سال از ۱۵ روز تجاوز نمی‌کنند، تنها ارائه گواهی پزشک معالج کافی بوده و نیازی هم به تایید پزشک بیمه سازمان تامین اجتماعی و یا شورا و کمیسیون پزشکی نخواهید داشت.
در صورتی که استراحت‌های بیش از ۱۵ روز تا ۶۰ روز در طول یک سال و یا بیشتر از هفت روز در هر نوبت، نیاز به تایید پزشک معتمد این سازمان دارند.
پرداخت سه روز مرخصی استعلاجی توسط کارفرما تا چند بار در سال تکلیف شده است؟
در طول یک سال کارکنان تنها یک بار این امکان را دارند که از سه روز مرخصی درمانی و استعلاجی استفاده کرده و کارفرما هم حقوق آن‌ها را طی این مدت زمان پرداخت نماید.
حقوق مرخصی استعلاجی به عهده کیست؟
مطابق با قوانین کار، کارفرمایان هیچگونه وظیفه و یا تکلیفی در پرداخت حقوق مرخصیهای استعلاجی و یا پرداخت غرامت دستمزد به کارگران و کارکنان خود برعهده نخواهند داشت و این وظیفه طبق قانون به سازمان تامین اجتماعی واگذار شده است.
مگر در مواردی خاص که یک سازمان و یا کارفرما خود، به شکلی کاملاً داوطلبانه به این کار اقدام نموده و مبالغی را برای کمک به کارکنان خود پرداخت می‌کنند.
مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز در قانون کار
تمامی بیمه شدگان تامین اجتماعی در صورت بروز یک بیماری این امکان را دارند که با تاییدیه این سازمان از مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی، مرخصی استعلاجی سربازی و … استفاده کرده و در این مدت زمان غرامت دستمزد یا حقوق مرخصی خود را نیز دریافت نمایند.
با این حال به این نکته دقت داشته باشید که به مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز در قانون کار، هیچگونه غرامت و دستمزدی تعلق نخواهد گرفت.